1. Tổng quát về xét nghiệm Ab/Ag ( Thế hệ IV)
Đây là một trong nhưng xét nghiệm HIV tiên tiến nhất. Sự ra đời của phương pháp này đã rút ngắn đáng kể thời gian cửa sổ của xét nghiệm HIV. Về cơ bản, xét nghiệm này sẽ nhận biết HIV theo 2 cách. Đó là dựa vào kháng thể hoăc kháng nguyên. Trước hết, chúng ta cần hiểu 2 thứ này là gì ?
Kháng thể là một protenin mà cơ thể sinh ra để chống lại virus. Với mỗi loại virus, cơ thể sẽ tạo ra một loại kháng thể khác nhau để đối phó với chúng. Việc tìm kiếm kháng thể cũng giống như tìm kiếm lại dấu vết của trận chiến giữa HIV và hệ miễn dịch. Những kháng thể này sinh ra và tồn tại mãi mãi. Xét nghiệm Ab/Ag có thể phát hiện ra kháng thể của cả HIV-1 và HIV-2. Tuy nhiên, nó lại không cho bạn biết bạn đang nhiễm loại nào.
Kháng nguyên một phần của lõi virus. Lượng kháng nguyên sẽ tỉ lê thuận với tải lượng virus. Do là một phần của virus, nên kháng nguyên có thể phát hiện trước kháng thể trong thời gian đầu nhiễm bệnh. Nhưng, càng về sau, do phản ứng miễn dịch của cơ thể nên lượng virus sẽ giảm. Điều này làm lượng kháng nguyên cũng giảm. Cho nên, nếu qua một thời gian dài thì xét nghiệm kháng thể sẽ hiệu quả hơn. Một điều nữa là các xét nghiệm hiện nay chỉ phát hiện kháng nguyên P24 của HIV-1. Còn kháng nguyên của HIV-2 là P26 thì không thể phát hiện được.
2. Xét nghiệm Ab/Ag hoạt động như thế nào
Xét nghiệm Ab/Ag có thể được thực hiện theo nhiều cách khác nhau. Nghĩa là có nhiều loại máy móc khác nhàu có thể thực hiện xét nghiệm này. Một vài loại máy thường gặp là Cobass, Architect …. Tuy nhiên, để dễ dàng hơn cho việc diễn đạt, tôi sẽ giải thích về máy ARCHITECT.
Đây là thiết bị xét nghiệm Ab/Ag phổ biến và được FDA cấp phép. Xét nghiệm này sử dụng công nghệ CIMA và một quy trình gọi là Chemiflex. Nói đơn giản thì xét nghiệm này sẽ cho các kháng thể, kháng nguyên trong mẫu bệnh phẩm tác dụng với các kháng nguyên và hạt phủ kháng thể trong sinh phẩm xét nghiệm. Điều này sẽ tạo thành một phản ứng phát quang hóa học. Tín hiệu ánh sáng từ phản ứng này sẽ được đo lường bằng đơn vị RLU.
Trong giấy xét nghiệm Ab/Ag của bạn, có phải phần kết quả sẽ ghi chép rằng chỉ số S/CO của bạn là bao nhiêu đúng không ? Có lẽ nhiều bạn nhầm lẫn chỉ số này với tải lượng virus. Đây là chỉ số quyết định xem bạn có nhiễm HIV hay không. Nó được tính như sau:
S/CO= RLU của phản ứng trên / RLU ngưỡng
Và nhà sản xuất đã quy ước rằng 1.00 là con số có ý nghĩa duy nhất. Lớn hơn 1.00 thì dương tính, nhỏ hơn thì âm tính, xấp xỉ với 1.00 thì xét nghiệm không xác đinh, phải thực hiện lại bằng PCR. Việc chỉ số của bạn là 0.72 hay 0.23 đều là âm tính, chẳng cái nào tốt hơn.
3. Hiệu suất xét nghiệm
Chúng ta sẽ cùng đến với thử nghiệm về hiệu quả của phương pháp này thông qua 222 mẫu huyết tương đã được xác nhận dương tính trước đó thông qua 1 xét nghiệm có thời gian cửa sổ ngắn hơn (NAT).
Thử nghiệm này cho thấy rằng:
- Sau 13 ngày : 25% trên tổng 222 mẫu cho kết quả dương tính
- Sau 17.8 ngày : 50% trên tổng 222 mẫu cho kết quả dương tính
- Sau 23.6 ngày : 75% trên tổng 222 mẫu cho kết quả dương tính
- Sau 44,3 ngày: 99% trên tổng 222 mẫu cho kết quả dương tính
CDC khuyến nghị 45 ngày là thời gian cửa sổ cho xét nghiệm Ab/Ag.
Thông qua thử nghiệm trên, các bạn có thể biết được tỷ lệ tương đối của xét nghiệm combo ab/ag dựa vào thời điểm bạn xét nghiệm. Lưu ý, xét nghiệm combo ab/ag mà chúng tôi đề cập được thực hiện bằng máy móc hiện đại như Cobass, Architect. So với việc xét nghiệm nhanh bằng que ab/ag là khác nhau. Xét nghiệm nhanh được CDC khuyến nghị là 3 tháng bất kể chúng dựa trên kháng thể hay cả kháng nguyên p24 lẫn kháng thể.
Tài liệu tham khảo: https://www.fda.gov/media/116836/download
