Que test HIV thế hệ thứ tư có thể phát hiện cả kháng nguyên p24 lẫn kháng thể của HIV ½. Ở Việt Nam, que Alere Combo Ab/Ag có thể xem là điển hình trong số đó. Tuy nhiên, que test HIV thế hệ thứ 3 vẫn được ưa chuộng dù nó chỉ có thể phát hiện kháng thể HIV1/2.
Vào đầu năm nay, Abbott tiếp tục tung ra thị trường xét nghiệm nhanh mới. Nhưng nó cũng chỉ là loại thế hệ thứ 3. Ngoài ra, nhiều hãng lớn như Mylan chỉ có duy nhất xét nghiệm nhanh thế hệ thứ 3. Vậy, do đâu mà các hãng lớn không quá quan tâm đến các xét nghiệm thế hệ thứ 4 ? Hay chúng yêu cầu công nghệ phức tạp ? Cùng tìm hiều vấn đề đó qua bài viết sau.
1. Sự khác biệt
Xét nghiệm nhanh thế hệ thứ 4 có thể xem là một phiên bản nâng cấp của thế hệ thứ 3. Điểm khác biệt duy nhất giữa chúng là khả năng phát hiện kháng nguyên p24 của HIV-1.
Kháng nguyên là một phần virus và xuất hiện trước kháng thể. Vì vậy, việc phát hiện kháng nguyên giúp tăng khả năng phát hiện sớm HIV và giảm khả năng lây nhiễm. Phát hiện HIV giai đoan đầu rất quan trọng. Vì ở thời điểm này, tải lượng virus là cao nhất trong mọi giai đoạn. Cùng với việc người bệnh chủ quan, nên ước tính khoảng 50% các trường hợp lây nhiễm xảy ra ở giai đoạn này.
Tuy nhiên, bạn nên hiểu một vấn đề. Đó là phát hiện sớm HIV và khẳng định âm tính là hoàn toàn khác nhau. Cho nên, nếu bạn xét nghiệm nhanh HIV trong 1 tháng đầu tiên và không phát hiện kháng nguyên p24 thì nó cũng không đồng nghĩa với việc bạn an toàn với HIV. Hiện nay, bất kể loại xét nghiệm nhanh nào, đều có thời gian cửa sổ là 3 tháng. Vậy, có phải là do quy tắc cũ quá bảo thủ ? Cùng tìm hiểu tiếp nhé !
2. Độ nhạy kháng nguyên và độ nhạy kháng thể
Các xét nghiệm nhanh ngày nay đều ghi trên bao bì rằng có độ nhạy 99%. Nhưng, họ nên ghi một cách đầy đủ là “ độ nhạy kháng thể 99%”. Xét nghiệm thể hệ thứ 3 cũng có độ nhạy tương tự. Còn về độ nhạy kháng nguyên. Nhà sản xuất sẽ không nói cho bạn biết. Đơn giản vị nó sẽ khiến bạn quay lưng lại với họ. Khả năng phát hiện kháng nguyên của các loại xét nghiệm nhanh chỉ ở mức “tham khảo”.
Một nghiên cứu 2014 ở Swaziland đã thu được kết quả đáng thất vọng. Xét nghiệm Determine Combo HIV ½ Ab/Ag đã phát hiện 12 trường hợp HIV cấp tính ( Ag (+), Ab (-)). Tuy nhiên, 8 trong số 12 trường hợp này là dương tính giả, 4 trường hợp không theo dõi được. Ngoài ra, còn có 12 trường hợp khác đã nhiễm HIV chỉ được phát hiện bởi NAT (PCR), và cả 12 trường hợp này đều âm tính với Determine Combo HIV ½ Ab/Ag. Ở nghiên cứu này, đã cho thấy độ nhạy kháng nguyên bằng 0%.
Một nghiên cứu khác diễn ra ở khu vực cận Sahara cũng cho thấy độ nhạy kháng nguyên chỉ ở mức 10%. Một vài lý do được đưa ra để giải thích cho độ nhạy kém là :
- Kháng nguyên tồn tại dạng phức hợp miễn dịch kháng nguyên kháng thể
- Nồng độ kháng nguyên thấp
- Các chủng HIV ở đây không thuộc phân nhóm B
Công nghệ phát hiện kháng nguyên HIV chỉ đang ở giai đoạn đầu. Nó vẫn cần được cải tiến nhiều hơn. Chưa kể ở các nước có HIV-2, việc phát hiện chỉ kháng nguyên p24 gần như vô ích. Vì vây, bạn không phát hiện kháng nguyên cũng không hẳn là âm tính. Bạn vẫn cần phải xét nghiệm kháng thể vào tháng thứ 3 để khẳng định hoàn toàn.
Tài liệu tham khảo
