PrEP là viết tắt của cụm từ tiếng Anh ( Pre-exposure prophylaxis), nghĩa là dự phòng trước phơi nhiễm. Hiểu đơn giản, bạn dùng PrEP trước khi bạn có nguy cơ lây nhiễm HIV, thì bạn không bị HIV. Tuy nhiên, bạn không thể dùng tùy tiện được. Để đạt hiệu quả cao nhất, bạn cần dùng đúng cách. Sau đây là tất cả những điều bạn cần biết khi dùng dùng PrEP.
1. Liều lượng và cách dùng
Nếu bạn quan hệ tình dục không an toàn thường xuyên, khoảng hơn 1 lần hằng tuần thì bạn nên dùng kiểu “PrEP hằng ngày “. Về liều lượng thì sẽ tùy thuộc vào giới tính của bạn. Trước khi quan hệ tình dục, bạn cần dùng PrEP liên tục mỗi ngày trong một khoảng thời gian.
- Với nam giới ( kể cả người đồng tính bot): sử dụng PrEP liên tục 7 ngày trước quan hệ
- Với nữ giới: sử dụng PrEP liên tục 21 ngày trước quan hệ
Sau thời gian này, bạn có thể quan hệ bất cứ lúc nào tùy thích. Tuy nhiên, bạn vẫn phải duy trì mỗi ngày 1 viên để đảm bảo hiệu quả. Nếu bạn muốn dừng lại, thì tính từ lần quan hệ cuối cùng, bạn dùng PrEP thêm 7 ngày nữa là được.
Nếu bạn quan hệ không an toàn với tần suất thấp hơn, thì bạn có thể dùng kiểu “PrEP tình huống”. Liều dùng PrEP kiểu này là 2-1-1. Nghĩa là 2 viên trước nguy cơ từ 2 tiếng đến 24 tiếng. Sau đó dùng thêm mỗi ngày một viên trong hai ngày tiếp theo. Lưu ý quan trọng là cách dùng “PrEP tình huống” không áp dụng cho nữ giới và người bị viên gan B.
2. Các mẹo khi dùng PrEP
Trước khi dùng PrEP, bạn cần đảm bảo mình không bị HIV. Điều này có thể thực hiện bằng cách xét nghiệm. Tuy nhiên, HIV có thời gian cửa sổ. Vì vậy, trước khi xét nghiệm HIV, bạn cần ngừng quan hệ không an toàn trong ít nhất 1 tháng.
Nếu bạn đang sử dụng “PrEP hằng ngày” và ngừng thuốc hơn 1 tuần, bạn phải bắt đầu lại từ đầu. Với liều hằng ngày thì thỉnh thoảng bạn quên một viên thuốc sẽ không ảnh hưởng gì. Nồng độ thuốc trong máu vẫn đủ bảo vệ bạn. Tuy nhiên, nếu bạn bỏ quên hơn 2 liều trong một tuần, bạn cần đến cơ sở y tế . Với ” PrEP tình huống”, việc bỏ quên hoàn toàn 1 liều sẽ nghiêm trọng hơn và cần liên hệ cơ sở y tế ngay để cân nhắc chuyển sang dùng PEP. Tìm hiểu thêm về PEP qua bài viết sau: PHÒNG NGỪA HIV: PEP VÀ PREP – Nguoibantot.com
Nếu bạn dùng “PrEP tình huống” thì khi liều 2-1-1 kết thúc vào ngày thứ hai. Thì từ lúc đó đến thứ hai tuần sau, nếu bạn lại muốn quan hệ tình dục và bắt đầu lại PrEP, bạn chỉ cần bắt đầu liều đầu tiên với 1 viên thay gì 2 viên như bình thường. Điều này do nồng độ thuốc vẫn còn ở mức khá cao trong máu. Nếu vượt quá 7 ngày, bạn vẫn phải bắt đầu với 2 viên PrEP.
Trong thời gian sử dụng “PrEP tình huống”, bạn có thể quan hệ tình dục nhiều lần. Tuy nhiên, bạn phải đảm bảo sẽ tiếp tục 2 ngày PrEP sau lần lần quan hệ cuối cùng. Ví dụ, bạn uống 2 viên PrEP đầu tiên vào thứ Bảy, nhưng bạn quan hệ nhiều lần và lần cuối là thứ Hai. Nếu vậy bạn phải uống thêm 2 liều PrEP vào ngày thứ Ba và thứ Tư. Tổng cộng bạn sẽ uống 6 viên từ thứ Bảy đến thứ Tư.
3. Kiểm tra sức khỏe định kỳ đối khi dùng PrEP
Vì PrEP và ARV có các thành phần giống nhau, nên bạn vẫn phải kiểm tra sức khỏe định kỳ thường xuyên. Khoảng 6 tháng một lần với:
- Xét nghiệm công thức máu, chức năng gan và thận
- Xét nghiệm HIV
- Xét nghiệm các bệnh tình dục khác như lậu, giang mai, chlamydia
- Xét nghiệm viêm gan C nếu quan hệ đồng tính nam. Viêm gan B bạn nên xét nghiệm và tiêm vaccine ( nếu chưa tiêm) ngay sau khi đọc bài viết này
Tài liệu tham khảo:
UK guide to PrEP | Guides | HIV i-Base
